20 februari 2014

BDO, expertisecentrum voor familiebedrijven

Op dit moment is de bedrijfsopvolgingsregeling voor familiebedrijven erg hot. Die regeling is een faciliteit die de overdracht van familiebedrijven fiscaal vriendelijk mogelijk maakt. Doel van de regeling is om door het gunstig overhevelen van eigendom de continuïteit van familiebedrijven te waarborgen. Maar er is volgens Joost Vat meer dan eigendom. “We hebben het niet alleen over eigendom, maar ook over zeggenschap en leiding. Die drie zaken lopen bij familiebedrijven vaak dwars door elkaar heen. Het eigendom is dan wel overgedragen, de zeggenschap en de leiding blijven bijvoorbeeld vaak bij de overdragende partij. Het is van groot belang de rollen binnen een familiebedrijf heel scherp te definiëren en daarmee emoties en verwachtingen te objectiveren. Zeker bij de toepassing van de bedrijfsopvolgingsregeling is dit een onderschat element.”

Emoties objectiveren
Bij het adviseren van familiebedrijven gaat het uiteraard ook om de inhoud en de techniek. Het bespreekbaar maken van de emoties is echter binnen familiebedrijven een niet te onderschatten dimensie. Joost Vat: “Familiebedrijven zijn prachtige en krachtige bedrijven. Er kan immers ook sprake zijn van spanningsvelden tussen familie en bedrijf, er zijn andere belangen, andere doelen. Wij houden ons bezig met het objectiveren van die emoties, we buigen emoties om naar afspraken en richtlijnen. De emotionele betrokkenheid, vaak de kracht van familiebedrijven, is tegelijk de valkuil. Wij praten met betrokkenen over hun rol, over vertrouwen, over visie voor de toekomst, om te voorkomen dat er onenigheid ontstaat over rollen is helderheid nodig. Je bent dan wel eigenaar, maar heb je ook zeggenschap? Dat zijn zaken die in onze visie duidelijk moeten zijn, voordat je met de bedrijfsopvolgingsregeling aan de slag gaat. Het is fiscaal wel heel aantrekkelijk, maar er zitten ook duidelijke haken en ogen aan. Stel je hebt een bedrijf dat is gestart door drie broers. Zij dragen hun eigendom over aan hun elf kinderen. Het eigendom is gelijkelijk verdeeld, maar wie heeft zeggenschap, wie zit er aan het stuur?”

Verwachtingen
Joost Vat probeert met betrokkenen om tafel te gaan, voordat ingrijpende beslissingen als bedrijfsoverdracht worden geregeld. “Met beide generaties, waarbij elkaars verwachtingen worden uitgesproken. Wie neemt welke rol, wie mag eigenaar worden, zijn dat de kinderen die nu al in het bedrijf actief zijn of komt iedereen in aanmerking? En we maken OASE bespreekbaar, overlijden van de eigenaar (vroegtijdig), Arbeidsongeschiktheid, Stoppen en Echtscheiding. Dat zijn toch afbreukmomenten voor een familiebedrijf. Een voorbeeld: de oudste zoon zit al in het bedrijf als vader plotseling overlijdt. De drie andere broers krijgen plotseling ook 25% van de aandelen, maar hebben ze daarmee ook daadwerkelijk een meerderheid en zeggenschap over het bedrijf? Ook financieel moet je afspraken maken. Wordt er dividend uitgekeerd of blijft winst in het bedrijf om te investeren? 

Dat moet je vooraf bespreken, keuzes maken en vastleggen in een familiestatuut. Dat geeft niet alleen duidelijkheid, dat voorkomt problemen. Het gaat in de advisering van familiebedrijven dus om meer dan cijfers en fiscale technieken, emotie speelt altijd een rol. Het is voor betrokkenen, maar ook voor ons, altijd een zeer interessant traject om daar evenwicht in te vinden.”

Het Centrum voor het Familiebedrijf
BDO investeert samen met Rabobank Nederland en Windesheim Zwolle in het Centrum voor het Familiebedrijf (CFB). Het is een onafhankelijk kenniscentrum voor familiebedrijven in Nederland, dat praktische ervaring koppelt aan resultaten van wetenschappelijk onderzoek rond actuele thema’s in het familiebedrijf. Doel is inzicht te bieden aan ondernemers en families die vragen hebben over vragen die spelen in het familiebedrijf. Het CFB is tevens verbonden aan de Utrecht University School of Economics. 

Kijk voor meer informatie op www.ncfb.nl