9 mei 2017

Column: Het familiestatuut

Maar hoe wordt de continuïteit gewaarborgd? Het familiebedrijf dat ooit overzichtelijk begon met 1 of 2 oprichters, zal na een paar generaties als een olievlek verspreid (kunnen) zijn over vele familieleden. Uiteraard zal niet iedere afstammeling van de oprichter(s) geschikt zijn om leiding te geven aan de onderneming of de ambitie hebben in het familiebedrijf werkzaam te zijn. En mogelijk zijn er aangetrouwden of partners van familieleden die wel kwaliteiten en visie hebben. Hoe om te gaan met de drie componenten familie-eigendom-onderneming?

In een familiestatuut worden de kernwaarden van de familie en het bedrijf in combinatie met basisafspraken vastgelegd. Het moet niet gezien worden als een document met juridische status, maar meer als een handleiding voor de familie en een basis voor juridische documenten. De inhoud van het familiestatuut is volledig aan de familie zelf om te bepalen en zal van tijd tot tijd besproken en aangepast dienen te worden.

De historie van de onderneming en de normen en waarden die binnen de familie leven en de kijk op het ondernemerschap zullen meestal onderdeel uitmaken van het familiestatuut. Het is goed als daar binnen de familie serieus over gesproken wordt en dit aan het papier wordt toevertrouwd. Door hierover te praten kan een helderdere en scherpere kijk ontstaan op de onderneming en verhoudingen. De saamhorigheid binnen de familie in combinatie met de continuïteit van de onderneming dienen daarbij voorop te staan.

Hoe om te gaan met eigendom en arbeid? Is dat aan elkaar gekoppeld, of kan dat ook los van elkaar bestaan? Op welke wijze wordt de volgende generatie klaar gestoomd? Kunnen aangetrouwden mede eigenaar worden en/of zeggenschap krijgen? En hoe om te gaan met gezagsverhoudingen tussen familieleden onderling, de beloningsstructuur en winstverdeling? Wat gebeurt er ingeval van een overlijden? Hoe ziet de governance structuur eruit?

Zolang de ‘pater familias’ nog bij het bedrijf betrokken is, zal dit vaak voor een andere dynamiek binnen de onderneming zorgen dan na zijn definitieve vertrek. Nieuwe generaties zullen een eigen visie op de onderneming hebben die mede bepaald zal worden door de ontwikkelingen in de markt. Deze gewijzigde kijk op de onderneming en de invloed die dat tot gevolg heeft voor verhoudingen, zal er zeer waarschijnlijk toe leiden dat het familiestatuut dan bijgesteld zal moeten worden. Het kan daarom wenselijk zijn de opvolgende generatie tijdig (samen) te laten nadenken over de toekomst van het bedrijf en hen daar al mede verantwoordelijk voor te maken.

Het bespreken en opmaken van een familiestatuut is een zeer boeiend proces met als doel de harmonie binnen de familie te bewaren en te bewaken, duidelijkheid te scheppen en het bedrijf en al diegenen die daar een belang bij hebben op koers te houden.

Roland van Mourik
Notaris bij Hekkelman Advocaten | Notarissen
r.van.mourik@hekkelman.nl
www.hekkelman.nl