31 oktober 2017

Column: Wegwezen

Een samenwerking als vennoten, maten of aandeelhouders is in veel opzichten te vergelijken met een huwelijk. Met name als het partnerschap ook inhoudt dat de handjes uit de mouwen gestoken moeten worden, is veelal sprake van een intensieve zakelijke relatie. Vaak zijn de samenwerkende personen complementair aan elkaar en daardoor in staat de samenwerking tot een succes te maken.

Dat is uiteraard geen gegeven en zeker geen garantie voor de toekomst. Zwaar weer kan op de loer liggen. Daarom is altijd verstandig(er) om het huis te verven als het mooi weer is. Bij ontij gaat dat er niet meer van komen. Denk tijdig na over de negatieve scenario’s die kunnen voordoen.

In vennootschapscontracten en statuten van B.V.’s staan, naast vrijwillige uittreding, meestal gebruikelijke situaties die leiden tot verplichte uittreding of aanbieding, zoals overlijden en faillissement. Maar wat dient er te gebeuren als iemand niet meer kan of wil werken? Iemand belazert de kluit of levert niet de prestaties die afgesproken zijn of verwacht mogen worden? Niet altijd zal iemand in die situaties verplicht kunnen worden om zijn aande(e)l(en) aan te bieden als dat niet contractueel is afgesproken. 

Het zijn van partner of aandeelhouder houdt niet auto-matisch in dat er ook gewerkt moet worden in de onder-neming. Hierdoor kan het gebeuren dat een ondernemer van de een op de andere dag transformeert in een belegger. De toekomstige waardeontwikkeling en uitkeringen gaan ook deze partner of aandeelhouder dan onverminderd aan. 

In het vennootschapscontract of in een aandeelhoudersovereenkomst kan een verplichte aanbieding van het aandeel of de aandelen worden vastgelegd. Bij langdurige ziekte of arbeidsongeschiktheid zal veelal na verloop van tijd (1-2 jaar) sprake zijn van een verplichte aanbieding, waarbij daarnaast het al dan niet aangaan van een arbeidsongeschiktheidsverzekering wordt overeengekomen. Ook kan het structureel niet behalen van (financiële) doelstellingen of het feitelijk niet meer werkzaam zijn voor de onderneming leiden tot aanbieding. Daarbij wordt in B.V.-verband veelal een link gelegd met de beëindiging van de arbeids- of managementovereenkomst. Eindigt die overeenkomst, dan leidt dit tot aanbieding. Die overeenkomsten dienen dan goed op elkaar te zijn afgestemd.

De prijsbepaling kan per situatie verschillen van waarde in economisch verkeer, intrinsieke waarde met of zonder goodwill, dcf-methode (danwel andere varianten) al dan niet te bepalen in onderling overleg of door deskundigen. Ook is een ‘good leaver’ of ‘bad leaver’ bepaling niet ongebruikelijk. Is er sprake van eigen schuld of toedoen, dan wordt nog wel eens een korting toegepast op de waarde bij wijze van sanctie.

Indien de aanbieding als gevolg van overlijden dient plaats te vinden, dan zouden er afspraken gemaakt kunnen worden waardoor de fiscale voordelen van de bedrijfsopvolgingsfaciliteiten optimaal benut kunnen worden. Hierdoor kan veel erfbelasting bespaard worden. Een alternatief is het afsluiten van levensverzekeringen op elkaars leven zodat de uitkoop eenvoudiger kan plaatsvinden.

Tot slot is het verstandig om, naast een betalingsregeling, de peildatum van de waardebepaling vast te leggen. Ingeval van geschil kan er nog wel eens wat tijd overheen gaan voordat de afwikkeling plaatsvindt. De intentie om toekomstige winst en waarde met de uittreder nog te delen nadat de verplichting tot aanbieding is ontstaan, zal in de regel niet meer zo groot zijn. 

Roland van Mourik
Notaris bij Hekkelman Advocaten | Notarissen
r.van.mourik@hekkelman.nl
www.hekkelman.nl