16 maart 2022

Darkstores en flitsbezorgers bepalen straatbeeld in binnensteden

“De gemeente Amsterdam is het zat”, zo opent Mariëlle Tweebeeke de uitzending van Nieuwsuur op donderdag 27 januari jongstleden. Als eerste stad in Nederland voert men per direct een verbod in op de opening van nieuwe ‘darkstores’. Darkstores zijn distributiepunten waar flitsbezorgdiensten hun spullen ophalen en binnen enkele minuten afleveren bij de klant. Die panden staan middenin woonwijken in de binnenstad. De ramen zijn vaak afgeplakt met zwart plastic, wat een fraai straatbeeld niet bevordert. En er is veel overlast van bezorgers die dag en nacht af en aan rijden.

“Fietsen op de stoep, tegen het verkeer in. Als je er wat van zegt, krijg je een grote mond”, moppert een bewoonster. “In de buurt ligt ook ontzettend veel afval. Mensen kopen er iets en gooien de verpakking op straat.” Een andere bewoonster kan erover meespreken: “In de staat waar ik woon, zijn sinds de zomer meerdere darkstores gevestigd. Op een gegeven moment had ik door alle overlast zó veel slapeloze nachten, dat ik mijn bed naar de woonkamer verplaatste en daar staat het nog steeds.”

Gemak en snelheid

“Ik heb wel zin in een smoothie”, horen we ondernemer en internationaal platformexpert Martijn Arets zeggen. “Misschien met een croissantje. En doe er dan ook maar meteen een pak ‘Schuddebuikjes’ (broodbeleg, red.) bij.” Martijn verkent sinds 2012 de opkomst van de platformeconomie en de impact op de samenleving en hij volgt ontwikkelingen rond darkstores op de voet. Hij begrijpt waarom de sector groeit. “Gemak en snelheid tegen een lage prijs. We zijn als mens luie donders, ik ook. Dat we met één druk op de knop iemand spullen bij jou kunnen laten bezorgen, spreekt ons dus wel aan. Zelfs mensen die bóven een supermarkt wonen, gebruiken de diensten.”

Onder de kostprijs

Het aantal Nederlanders dat zo boodschappen bestelt, stijgt snel. Bedrijven als Gorillas en Flink kregen binnen een half jaar drie keer zoveel klanten en ook getir en Zapp ging het voor de wind. Martijn: “In een stad is plek voor een beperkt aantal spelers en iedereen wil graag als eerste die markt veroveren. Daarom wordt er heel veel geld in geïnvesteerd en worden producten en diensten ook wel onder de kostprijs verkocht.”

Beleid nodig

Tijdens de uitzending van Nieuwsuur, krijgt Martijn een melding via zijn app dat er op dat moment geen bezorgers beschikbaar zijn en hij plaats kan nemen in de wachtrij. Een bezorger zal dan binnen 5 à 10 minuten wél onderweg zijn. Dat is nog steeds razendsnel. Maar hoe ideaal het ook is of lijkt, niet iedereen is er, zoals gezegd, blij mee. Naast mensen die in de directe omgeving van darkstores wonen, is ook de Fietsbond kritisch vanwege de overlast. Op dat moment verschijnt een enorme bakfiets van een van de genoemde bedrijven in beeld. Een bakfiets wordt over het algemeen als positiever ervaren dan een auto, maar de vele bakfietsen zorgen voor een toename in verkeersdrukte op de fietspaden. Zo’n 60% van de Amsterdammers maakt zich er zorgen om. Een deel van hen geeft aan er zelfs minder door te fietsen.

Maar zijn dit soort ontwikkelingen überhaupt tegen te houden? De bezorgdiensten en hun fietsers zullen in ieder geval niet meer verdwijnen. Dit vraagt om beleid dat nu nog ontbreekt.