20 januari 2016

De charme van familiebedrijven

De gesprekspartners
Anke Pollmann, van Wim Pollmann sinds 1890, is getrouwd met een telg van de vierde generatie Nick Pollmann en nemen samen volgend jaar het bedrijf over. Gelijktijdig verhuist de winkel naar een andere locatie met een nieuw concept waarbij de beleving van koken en bakken centraal staat. Wim Pollmann sinds 1890 heeft de grootste collectie servies van Nederland en is met servies.nl online een sterke speler. 

Daan Cornelissen is directeur en samen met zijn vader eigenaar van het onlangs gefuseerde Cornelissen installatietechniek en Rothuizen | Krol installatie-techniek. Hij is de vierde generatie die het 25 man tellende bedrijf voortzet. Cornelissen installatietechniek is gespecialiseerd in verwarming, ventilatie, loodgieterswerk, elektra en dak- en zinkwerk. Met hun 24-uurs service staan zij ook tijdens vakanties en feestdagen voor hun klanten klaar.

Marc Sanders is DGA van Arma Verhuur. Tien jaar geleden nam hij het bedrijf over van zijn vader, toen nog Arma Horecaverhuur en -machines. Arma Verhuur bedenkt (party)concepten en verhuurt materiaal voor feesten, beurzen en evenementen. Ze biedt eveneens terraslease. Voor een afgesproken periode levert ze terrasinrichting en slaat het buiten het seizoen op. 

Hans Willemsen is Senior Accountmanager Private Banking van de Rabobank. Al 32 jaar werkt Hans bij de Rabobank. Niet voor niets. Rabobank is een bank die persoonlijk betrokken is bij haar cliënten en levert een bijdrage aan het welzijn en de welvaart van haar omgeving via maatschappelijke projecten. 

Mr. Bram Mulder ten Kate is senior kandidaat notaris bij Nysingh advocaten en notarissen. Het kantoor heeft vestigingen in Arnhem, Apeldoorn en Zwolle. De ruim 90 specialisten zijn zowel juridisch specialist als ook ‘partner in business’ en werken nauw samen in marktgroepen zoals Handel & Industrie, Food & Agri en Overheid. De specialisten hebben kennis van onder andere Ondernemersrecht, (internationaal) contracteren, Arbeidsrecht, Intellectueel Eigendom en Familiebedrijven. 

Mr. Peter van Bussel is fiscalist/partner bij VWG Nijhof Accountants met kantoren in Arnhem, Wijchen en Nijmegen. Met 120 medewerkers zijn ze groot genoeg om kwaliteit te leveren en klein genoeg om nauw betrokken te zijn bij hun klanten. Als ondernemer is hij zelf ervaringsdeskundige en dat werkt door bij de advisering van andere ondernemers.

Bevlogenheid
Hans: “De bevlogenheid bij familiebedrijven is groot. Ze zijn vooral gericht op de toekomst en het voortbestaan van het bedrijf.” Daan: “Beslissingen nemen we nooit op korte termijn, je bent gefocust op de overname door de volgende generatie. Dat zorgt er voor dat omzetgroei niet het belangrijkste is. Klanttevredenheid staat voorop, voor klanten gaan we door het vuur.” Anke: “Al 40 jaar hebben mijn schoonouders hun ziel en zaligheid in het bedrijf gelegd. Bij de overname hebben we onszelf de vraag gesteld: ’Willen wij zo 30 jaar doorgaan? Het antwoord is ‘nee’. We hebben een ondernemingsplan gemaakt waarmee Wim Pollmann sinds 1890 toekomstbestendig is. Voor mijn schoonouders was de grote ommezwaai even schrikken, maar gelukkig kunnen ze zich erin vinden.” Pa Cornelissen vindt het lastiger om los te laten. Ook al werken Daan en hij al 10 jaar samen, voorlopig blijft hij verbonden aan het bedrijf. Juridisch is de overname al geregeld. Ervaring uit het verleden heeft hun daarbij geholpen. 

Peter: “Hoe goed je het ook doet, je kunt jaren later bij het overlijden, of soms eerder, van één van de ouders de emotionele rekening gepresenteerd krijgen. De andere kinderen uit het gezin kunnen bijvoorbeeld een andere gedachte hebben bij de juistheid van de overnameprijs of de capaciteiten van hun (oudste) broer of zus. Gemakshalve wordt dan weleens vergeten dat de broer of zus al jarenlang voor het bedrijf heeft werkt voordat er van een overname sprake was.”

Familiestatuut
Hans: “Als het gaat om de continuïteit, dan is het van belang dat de overdracht op het juiste moment aan de orde komt. Je moet op tijd beginnen! Onbewust schuift men het naar later.” Bram: “Veelal wordt een overname pas rond de 60 actueel, maar eigenlijk ben je dan al te laat. Wat je bijvoorbeeld al eerder kunt doen is een familiestatuut opstellen, een ‘zacht document’ waarin je vastlegt wat je in de toekomst gaat doen, wat de rol is van de familieleden, waar werkervaring opgedaan wordt, hoe salaris vastgesteld wordt, etc. Het document zorgt voor continuïteit en commitment op langere termijn.” Hans: “En leg alles vast als de ouders er nog zijn.” Peter: “Belangrijk is om alle familieleden bij de overname te betrekken. Ook al zegt moeder: ‘Regel het maar’, neem haar toch mee als gesprekspartner. Het zal niet de eerste keer zijn, dat wanneer alles beklonken is, zij het er niet mee eens is.” 

Marc: “Mijn vader zei destijds: ‘Nu gaan jouw zus en jij het doen’. Zakelijk wilde ik niet verbonden zijn aan mijn zus. Ik had het voorbeeld van thuis gekregen. Familie in het bedrijf is ellende. Het bedrijf is gesplitst: mijn zus zette de machinetak voort, ik de horecaverhuur.” Bram: “Ouders zien in de regel de oudste zoon/dochter als beste kandidaat. Er wordt niet altijd gekeken naar de kwaliteiten van het kind. Er is geen sollicitatie, ze zijn vaak allang blij dat het overgenomen wordt.”

‘Wij zetten een stap extra om de continuïteit te waarborgen’

Financieel
Hans: “Financial planning helpt bij het inzichtelijk maken van de ontwikkeling van het vermogen en inkomen na verkoop van de onderneming.” Peter: “Om discussie over de prijs te voorkomen, raad ik aan om allebei een eigen adviseur te nemen. Als accountant hoef je dan niet met de emotie van beide kanten rekening te houden. Dat is voor alle partijen beter.” Marc: “Mijn ouders zijn altijd zorg blijven houden omdat er nog een financieel belang was. Dat wil ik niet. Je gaat je bemoeien met de bedrijfsvoering maar dat kan eigenlijk niet. Dat is één van de redenen waarom ik mijn bedrijf, zoals ik er nu tegenaan kijk, niet over wil dragen aan mijn kinderen. De andere reden is, dat er meer is dan werken in het leven. Laat ze maar genieten.”

Personeel
Daan: “Medewerkers zijn als familie voor mij. Ze blijven langer voor je werken dan bij een gemiddeld bedrijf. Daarentegen neem je er ook minder snel afscheid van. Dat is een valkuil.” 

Hans: “Grote bedrijven kijken naar het resultaat. Voldoet dat niet, saneren ze zonder emotie. Een familiebedrijf wacht liever eerst even af, ze hebben binding met het personeel dat vaak uiterst flexibel is.” Anke: “Ik heb er slapeloze nachten van gehad dat we afscheid hebben moeten nemen van personeel. Vreselijk.” Peter: “Voor een medewerker kan het ook lastig zijn. Je weet dat je de hoogste stoel niet kunt bereiken, die is gereserveerd voor een familielid. Ben je MT-lid, word je ook wel eens buitengesloten. Regelmatig worden besluiten bij oma aan de keukentafel genomen.” 

Emotie
Hans: “Emotie speelt een grotere rol.” Anke: “Beslissingen die op de zaak genomen worden heb ook consequenties voor de privésituatie.” Marc: “Mijn toenmalige partner heb ik daarom nooit in het bedrijf laten werken. Zo blijft privé en zakelijk gescheiden.” Bram: “De emotionele betrokkenheid is een kracht van het familiebedrijf, maar probeer emoties nooit de overhand te laten krijgen, hou het zakelijk.”

Prachtbedrijven zijn het, de familiebedrijven. Juist door de emotie die eraan ten grondslag ligt. Vaak zijn de eigenaars trots op de volgende generatie en dat mogen ze ook wel wat meer op zichzelf zijn!