9 januari 2023

Hoe bereiken mens en digitalisering een gezond evenwicht?

Wetgeving, veiligheid en identificatie maken het voor sommige disciplines ingewikkeld om vergaand te digitaliseren. “Door een tijdelijke verandering in de wetgeving sinds corona mogen we als het echt noodzakelijk is bijvoorbeeld een testament op afstand tekenen”, vertelt Inge. “Dat is zo iets bijzonders, aangezien dergelijke documenten hoogstpersoonlijk getekend dienen te worden. Nu wordt die tijdelijke wetswijziging steeds wat verlengd, maar structurelere oplossingen zijn welkom. Men wil ernaartoe dat per 1 januari de mogelijkheid er ligt om digitaal een bv op te richten. Wellicht dat er dan ruimte ontstaat om ook andere notariële akten digitaal te ondertekenen.”

Bewezen technologie

“De technologie heeft al lang bewezen dat het kan”, reageert Jean-Pierre. “Wat je daarbij in het achterhoofd moet houden, is dat door een schaalvergroting van bijvoorbeeld 30 fysieke cliënten per dag naar miljoenen cliënten online, zaken die op kantoor nauwelijks voorkomen, online theoretisch elke seconde kunnen gebeuren. En dan is het opeens een issue. De CoronaMelder-app is in mijn ogen perfect gemaakt. Dat werkte wel en je zag dus dat het kon.” Geert: “Alles van privacy by design is inderdaad perfect toegepast. Bij steeds meer apps bepaal je zelf met wie je je persoonsgegevens deelt. Denk aan IRMA, waarmee je je paspoort digitaal op je eigen mobiel kunt zetten. Dat zit deels ook in de blockchain technologie die er aankomt. Je wil eigenaar zijn van je eigen data.”

Onvoldoende aansluiting

Peter: “Waar we tegenaan lopen, is dat we nog altijd per brief moeten communiceren met de Belastingdienst en KvK. En op het moment dat je een nieuwe bv opricht, krijg je tal van brieven. Enorm frustrerend en het lijkt me dat technologische mogelijkheden hier helemaal niet spelen.” Jean-Pierre: “De beschikbaarheid van dergelijke publieke data moet voor iedereen toegankelijk zijn.” Hier zie je dat de digitale en niet-digitale wereld totaal niet op elkaar aansluiten. Die aansluiting is complexer dan de oplossingen in digitale techniek. Khacho: “Logge educatieve instellingen en overheids- en gemeentelijke instellingen lopen tien jaar achter op de commerciële markt als het gaat om innovatie binnen de digitale wereld. De techniek en budgetten spelen hierbij geen rol. De overheid moet de infrastructuur aanleggen om al die koppelingen te verwezenlijken. Anders wordt de bestaande kloof alleen maar groter.”

Digi-toegankelijkheid

Van overheidswege ligt er het doel dat in 2025 iedere website digi-toegankelijk moet zijn. Dat wil zeggen dat websites voor elke doelgroep logisch in elkaar moeten zitten en er eenvoudig mee te werken is. Zaken als leesbaarheid voor laaggeletterden en toegankelijkheid voor kleurenblinden horen daarbij. Jean-Pierre: “Ik realiseer me dat we vanuit een luxepositie antwoorden proberen te geven. We beschikken, bij wijze van, allemaal over het laatste model iPhone met onbeperkte data en 4G of 5G in de achtertuin. Maar ik sluit niet uit dat er in Nederland delen zijn die niet zijn aangesloten omwille van allerlei redenen. Ook die moet je zien te bereiken.” Khacho: “Wij zijn hier in het Westen bezig onze digitalisering te verbeteren, maar elders in de wereld staat men nog aan het begin van het digitaliseringsproces.” Hoe de VN haar doel van 2030 wil halen, is niet geheel duidelijk. Het precieze doel? Iedereen op onze planeet moet verbonden zijn met het internet. Die transformatie gaat snel, maar dreigt desondanks heel veel mensen achter zich te laten.

Veranderende wereld

Geert: “De afgelopen vijftig jaar hebben we een fantastische tijd gehad, maar de komende twintig jaar kan het er heel anders uit komen te zien. Digitalisering gaat een heleboel voordelen brengen, maar er gaan ook heel veel banen veranderen of verdwijnen.” Neem bijvoorbeeld auto’s zoals de elektrische Polestar. Het is feitelijk een Volvo, maar alleen als online product verkrijgbaar. Wanneer een Polestar onderhoud nodig heeft, moet de Volvogarage dat uitvoeren. Maar dat betekent dat de werkplaats aangepast moet worden en de medewerkers omgeschoold. En het blijft niet bij banen en functieinvullingen. Digitale producten en diensten worden doordat ze ontastbaar blijven soms minder op hun waarde geschat. In de traditionele auto-industrie kon je chip-tunen. Daar wilde men wel voor betalen. Maar als je nu in de software van een auto een switch maakt van de maximumsnelheid van 200 naar 250 km/u, dan voelt dat voor velen als iets zonder waarde. Het werk om die switch überhaupt te kunnen maken en ontwikkelen, maakt dat het gewoon niet gratis kán.

Taak eindgebruiker

Inge legt een vraag voor aan de groep: “Steeds meer erflaters hebben zaken digitaal geregeld. Hoe daar toegang toe te krijgen?” Jean-Pierre: “De beste manier om dit te borgen is in mijn optiek een digitale kluis. Voor velen is die nog nieuw, spannend en ingewikkeld. Het ‘gedoe’ dat de digitale wereld met zich meebrengt, maakt dat je slordiger bent in je security, maar als je uitlegt wat de gevaren van die slordigheid zijn, dan is iedereen om. Ik vind dat er ook een taak ligt bij de eindgebruiker dat gegevens veilig blijven.” Khacho sluit zich hier bij aan: “Als je fietsslot gemakkelijk te kraken is, zorg je ook voor een beter slot. Dat geldt ook voor computers. Windows 11 heeft een chip die ervoor zorgt dat je je pc beter kunt beveiligen door middel van updates. Sinds mei volgen er geen updates meer voor Windows 10. De kans dat je pc gehackt wordt, is daardoor erg groot. Driekwart van de Nederlanders heeft momenteel een pc die niet meer voldoet aan de Windows 11-eisen. En Windows 12 komt volgend jaar al uit. De hardware daarvoor moet minimaal voldoen aan de Windows 11-eisen. Dus: koop je een nieuwe computer, koop dan de achtste generatie Intel Core i5 of hoger!” En uiteraard blijft de tweestapsverificatie essentieel in je beveiliging!

Social engineering

Naast de digitale hack is er ook nog de zogenaamde ‘social engineering’. Social engineering is een techniek waarbij een computerkraker een aanval op computersystemen tracht te ondernemen door de zwakste schakel in de computerbeveiliging, namelijk de mens, te kraken. Bedrijven verliezen er spullen en geld door. Jean-Pierre: “Bel een willekeurig middelgroot bedrijf op en doe je voor als de systeembeheerder. Zeg dat het systeem zo even onderbroken wordt en het merendeel van de mensen stelt er geen vragen bij. Inbreken zonder computer dus.”

Gezond evenwicht

Hoe bereiken mens en digitalisering een gezond evenwicht? Khacho: “De offline wereld moet je niet direct afschrijven. Veel mensen hebben behoefte aan fysieke winkels en persoonlijk contact, waarbij non-verbale communicatie een belangrijke rol speelt. Dat heeft voor velen nog altijd meerwaarde bij de aanschaf van een product of dienst.” Peter herkent dit binnen zijn branche. “In principe kunnen we alles volledig online doen, maar ondernemers waarderen het enorm als we fysiek naar hen toe komen.” Inge vertelt dat er bij haar op kantoor wekelijks inloopspreekuren zijn. Daar wordt veel gebruik van gemaakt, ook al kunnen mensen ook mailen of bellen. Als notaris lever je rechtszekerheid, onpartijdigheid en vertrouwen. Mensen willen een gevoel hebben bij wie ze voor zich hebben. “Hoge van Gerven Notarissen is tevens onderdeel van Dé Woonnotaris. Bij deze digitale woonnotaris kun je terecht voor de notariële afwikkeling van de aankoop van een woning en/of een hypotheek.” Peter ziet dit als een mooie aanvulling. “Ik begon in 1986 op een accountantskantoor met vijftien man op de afdeling en twee computers. Dat is nu niet meer voor te stellen. In een relatief korte tijd is er bizar veel gebeurd. Deden vroeger de computers het niet, dan dook je het papieren archief in, maar dat is er tegenwoordig niet meer.”

Risico’s

Dat neemt niet weg dat er wel degelijk risico’s zijn. Khacho: “Omdat alles steeds verder digitaliseert, moeten al die data ergens opgeslagen worden, zoals in een datacenter. Het gevolg: er moeten steeds meer datacenters komen, dus ook meer CO2-uitstoot en minder leefruimte. Ik zie echter geen andere opties buiten bijvoorbeeld verplichte data wiping.” Ik zal na dit verslag in ieder geval onmiddellijk Windows 11 installeren.

De Lunchbijeenkomst vond plaats bij Plek Nijmegen.