24 april 2023

Hoe zorgen we ervoor dat we met voldoende vakmensen ook echt duurzaam gaan bouwen?

Personeelstekorten, aangescherpte milieueisen, de wens om meer duurzaam te bouwen… de bouwbranche staat voor grote uitdagingen. Waar lopen we tegenaan en hoe zien we de toekomst? Het zijn de onderwerpen die aan bod komen tijdens deze ontbijtsessie.

Sturing van Bovenaf

“De wens tot duurzaam bouwen klinkt steeds luider,” merkt Bart op. “Toch zie je dat de praktijk weerbarstig is. In principe is de wil er wel, maar als puntje bij paaltje komt en als blijkt dat het duurzame ontwerp duurder uitkomt dan traditioneel bouwen, dan blijkt duurzaamheid toch een sluitpost te zijn en wordt er alsnog gekozen voor traditionele bouw.” “De verplichtstelling van het energielabel C voor bedrijfspanden dit jaar is daar een goed voorbeeld van,” vult Marcel aan. “Maar zelfs met die verplichtstelling zie je toch nog weinig beweging. Er zijn weinig investeerders die panden actief verduurzamen. Terwijl het met oog op het feit dat we in 2050 energieneutraal willen zijn toch verstandig is om nu alvast na te denken over verdere verduurzaming van kantoorgebouwen. ”

Sjoerd ziet eenzelfde ontwikkeling: “We hebben het interieurwerk van het provinciehuis van Zeeland in Middelburg gedaan. De eisen die daaraan gesteld werden om met duurzame materialen te werken waren hoog. Het was een hele papierberg waar we aan moesten voldoen. Dan ga je op zoek naar oplossingen, zoals het hergebruik van kantoormeubilair, of gedeeltelijk hergebruik door oude bureau onderstellen te gebruiken die opnieuw gepoedercoat zijn en van een nieuw blad voorzien. En we werken met duurzame materialen, zorgen ervoor dat we met gecertificeerd hout werken bijvoorbeeld. Maar dat zijn de overheidsgebouwen. In de particuliere markt speelt deze overwegingen nog helemaal niet. Mensen kiezen een keuken omdat ze die keuken mooi vinden, of omdat die net wat meer functionaliteiten heeft dan de keuken van de buurman. In die markt zijn de keuzes veel basaler.”

Sterk technisch onderwijs

“Die aangescherpte maatregelen vanuit Den Haag die zien we zeker. Het is een goed sturingselement, maar niet voldoende,” vertelt Henny. “We zien dat het onderwijs daarbij nog wel wat stappen te zetten heeft. De ontwikkelingen volgen elkaar snel op. De VMBO, MBO en HBO opleidingen werken echter nog voor een groot deel met programma’s die in de jaren negentig zijn opgesteld. De vraag naar meer praktijklessen stijgt. De leerlingen moeten leren en voelen hoe het is om met de handen te werken, zoals we hen dat bijbrengen bijvoorbeeld in de Sterk Techniek Onderwijs programma’s waarbij eerstejaars VMBO studenten actief aan de slag gaan met de bouw van bijvoorbeeld de circulaire woning die wij ontwikkeld hebben.” Bart ziet ook nog wel kansen voor het onderwijs: “Wat wij zien bij de stagiaires die bij ons aan de slag gaan is dat ze basale vakkennis missen. We zien weinig tot niets terug van klassieke bouwkundige kennis, zoals materiaalkennis, technische detaillering op thermische, bouwfysische en constructieve aspecten zoals: hoe zit een kozijn in een muur of in een houten wand, of hoe sluit je een dak aan op een buitenmuur, dat soort zaken. Als we dan vragen waarom dat zo is, is het antwoord dat de studenten al die informatie eenvoudig kunnen googlen. Terwijl, als de stagiaire bij ons aan het werk is, juist het uitwerken van details, van zaken die níet online te vinden zijn, hen stimuleert. Het is interessant om te zien dat als ze zélf iets moeten uitdenken het plezier in het werk vergroot wordt. Maar ik blijf het wel heel gek vinden dat je in je opleiding bouwkunde niet het wezen van het vak leert.” Marcel: “Zelfs in de makelaarsopleiding is bouwkunde een belangrijk onderdeel van de studie. Er zijn zoveel aspecten waar je rekening mee moet houden en het verandert continue, daar kennis van hebben is juist in ons vak een belangrijk onderdeel. Een moeilijk onderdeel, dat wel, de meeste studenten gaan er nat op.”

Jong beginnen

“Dat de wereld moet veranderen is evident,” aldus Bart. “We kunnen eenvoudigweg niet zo doorgaan. Het besef moet er komen dat als we iets weggooien het de verbrandingsoven in gaat en het dan weg is, terwijl we het in eerste instantie wel uit de aarde hebben gehaald. Snel zal het niet gaan. Er zal zeker nog wel een generatie overheen gaan, misschien nog wel meer, maar we moeten ons richten op het aanwakkeren van die intrinsieke motivatie om het anders te doen. Daar moeten we met onze kinderen al mee beginnen. Op school. Zo vroeg als het basisonderwijs.” “Maar we moeten het wel met z’n allen doen,” vindt Marcel. “Nederland is maar een speldenprik als je naar de wereld kijkt. Als alleen wij veranderen zal dat weinig effect hebben als andere landen het niet oppakken.”

Sjoerd vult aan: “Er is nog heel veel te doen, maar er gebeurt ook al heel veel: elektrische vrachtwagens bijvoorbeeld, het zal niet lang meer duren of we mogen alleen nog met elektrische wagens de binnenstad in. En afvalscheiding, daar is ook al veel mee te behalen en dat gebeurt ook: goed hout en pallets worden apart gehouden bijvoorbeeld, zodat deze weer als grondstof kunnen worden gebruikt voor nieuwe materialen.” Henny is het hier roerend mee eens: “Het hergebruik van grondstoffen om daar nieuwe materialen van te maken brengt daarnaast ook een flinke kostenbesparing met zich mee.”

Alle aanwezigen zijn het met elkaar eens dat er nog heel veel te doen is. En dat we dit gezamenlijk moeten oppakken. Strengere regelgeving heeft haar rol hier zeker in te spelen. Dit is niet iets wat we aan de markt kunnen overlaten, daar spelen commerciële belangen nog een dusdanige rol dat er altijd partijen zullen zijn die de randen zullen opzoeken. We zijn er nog lang niet, maar we zijn wel op weg. En zeker zijn er nog veel beren op de weg en zijn er producten en maatregelen die niet werken zoals ze zouden moeten werken. Maar sluit Bart af: “Kijken we naar een glas dat half leeg is of half vol? Ik denk dat we het aan onszelf schatplichtig zijn om door te gaan en positief te blijven.”

Brasserie MANNA is het kloppende hart van hotel Blue. Van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat is er leven in de brasserie. In een ongedwongen sfeer geniet je hier van een ontbijt, (zaken)lunch, high tea, borrel en diner. Liever even apart bij elkaar komen in een private dining room? Ook dat is mogelijk. Je vindt hotel Blue | brasserie MANNA aan de Oranjesingel in Nijmegen en online via: Blue Nijmegen.

 

 

Nijmegen BusinessDuurzaam