6 augustus 2020

Innoveren: méér dan betekenisvol afwijken

Laten we beginnen met het verhelderen van het woord ‘innovatie’. Innovatie wordt nogal eens verward met het begrip inventie/uitvinding. Uitvinden is slechts één onderdeel van het totale innovatieproces, waarin kansen omgezet worden in ideeën, die op hun beurt in praktijk worden gebracht. Omdat innovaties dynamisch van aard zijn, worden ze meestal beschreven in termen van innovatieprocessen.

WANNEER IS IETS INNOVATIEF?

Algemeen gesteld is iets een innovatie, wanneer er een bewuste en ook ingrijpende verandering plaatsvindt. Er wordt iets nieuws geïntroduceerd, wat daarvoor nog niet bestond. Dat kan een product zijn, een dienst, technologie, of nieuwe organisatievorm. Dan gaat het er niet om dat hetzelfde op een andere manier gebeurt, maar dat vernieuwingen tot andere, of bijzondere oplossingen leiden.

PROCESMATIG KARAKTER

Innovatie is dus procesmatig en doorloopt verschillende stadia. Denk aan definitiestudies en fasen van ontwerp, invoering, monitoring en evaluatie. Tenslotte moet innovatie de organisatie competitieve voordelen opleveren. Dat kan door het potentieel maximaal te ontwikkelen én te benutten. Bij potentieel kun je bijvoorbeeld denken aan kennis en kunde, creativiteit en flexibiliteit, of motivatie en inzet.

“ Innovatie is procesmatig en doorloopt verschillende stadia ”

DRAAGVLAK ALS VOORWAARDE

Technologische innovatie kan niet zonder sociale innovatie. Windmolenparken, velden met zonnepanelen en de ondergrondse opslag van CO2 kunnen nóg zo duurzaam, veilig en noodzakelijk zijn, als er (lokaal) geen draagvlak voor is, zijn die technologische projecten tot mislukken gedoemd. Nieuwe vormen van gedrag, organisatie, samenwerking en communicatie zijn daarom buitengewoon belangrijk!

SOCIALE INNOVATIE

Bij sociale innovatie draait het om slim (samen)werken, flexibel organiseren, dynamisch managen en co-creatie. Bij laatstgenoemde kun je denken aan samenwerkingen met externe partijen. Dat kunnen consumenten zijn, maar ook bedrijven, overheden en/of kennisinstellingen. Sociale innovatie kent nog geen algemeen gedeelde definitie, aangezien werknemers, werkgevers, de overheid en wetenschap verschillende ideeën hebben over het begrip. Wat wel een belangrijk uitgangspunt is binnen sociale innovatie, is het verhogen van zowel de arbeidsproductiviteit als de kwaliteit van leven.

WAT IS NODIG?

Draagvlak voor nieuwe technologieën blijkt vaak het lastigst te realiseren.Daar is een logische verklaring voor: organisaties zijn niet gemaakt om fundamenteel te vernieuwen. Zij zijn ingericht om stand te houden en nóg beter te worden in wat zij al doen. Iedere organisatie heeft zijn eigen normen, waarden, overtuigingen, regels en procedures, die ten grondslag liggen aan het bestaan ervan. Ze zijn diepgeworteld, worden meestal als vanzelfsprekend gezien en zijn ingesleten in patronen en processen, die hun waarde hebben bewezen.

Daarnaast opereert een organisatie zich doorgaans binnen een specifieke sector, waarin concullega’s vergelijkbare uitdagingen op een vergelijkbare manier aangaan en daarmee de bestaande ideeën bevestigen en versterken.

Voor innovatie en de implementatie ervan is mobilisering van bedrijven nodig. Die hebben elkaar nu eenmaal nodig. Het belang van de vernieuwing moet duidelijk zijn, evenals het inzicht in wat nodig is om de vernieuwing mogelijk te maken.