13 januari 2023

Verbod gokreclames roept vragen op bij Raad van State

Nieuwe wet Kansspelen op Afstand

De Nederlandse kansspelwetgeving is in oktober van 2021 herzien om ruimte te maken voor een online casino markt die Nederlandse spelers van een legaal aanbod voorziet. Casino exploitanten, die legaal kansspelen willen aanbieden aan Nederlandse spelers, moeten voordat ze hun website op de markt brengen eerst een vergunning krijgen van de Nederlandse Kansspelautoriteit. De KSA houdt sterk toezicht op casino’s die deze licentie hebben gekregen en voert regelmatig controles uit om de eerlijkheid van het spel te garanderen.

Nederlandse online casino’s zijn daarnaast verplicht om maatregelen te nemen tegen gokverslaving, door middel van informatieverstrekking over de risico’s van gokken en het verplichten van spelers om speel- en stortingslimieten in te stellen. Gaan spelers over hun limieten heen, dan dient het casino contact met de speler op te nemen. Wanneer het speelgedrag niet verandert kan de toegang woren ontzegt en de speler worden opgenomen in het Cruks register. Zolang een speler in dit Centraal Register Uitsluiting Kansspelen staat mag hij of zij (tijdelijk) niet deelnemen aan kansspelen in online en fysieke casino’s die een KSA vergunning hebben.

Reacties op gokreclames

De nieuwe wetgeving stelde ook belangrijke eisen aan het maken van reclame, maar toen het Nederlandse publiek na het openen van de markt via televisie, radio, internet en buitenreclame overspoeld werd door gokreclames, stroomden de klachten binnen over de risico’s voor kwetsbare groepen. Hierop was de regering genoodzaakt nieuwe regels in het leven te roepen.

Na een initieel verbod op het adverteren met bekende Nederlanders en ex-voetballers in juni van 2022, stelde de regering een volledig reclameverbod voor, inclusief een verbod op sponsorovereenkomsten en andere promoties. Deze stap maakt volgens Minister Weerwind deel uit van een bredere inspanning om kwetsbare burgers te beschermen tegen de negatieve effecten van gokken.

Het ontwerpbesluit verbiedt alle vormen van ongerichte reclame, inclusief televisie- en radiocommercials, banners, posters en websites. Het moet voorkomen dat gokbedrijven promotiecampagnes voeren die kwetsbare groepen uitlokken tot deelname aan risicovolle spellen.

De regering hoopt dat dit verbod het aantal mensen met gokproblemen verminderd, evenals de hoeveelheid geld die verloren gaat door deelname aan kansspelen. Financiële verliezen als gevolg van gokverslaving kosten de Nederlandse samenleving naar schatting jaarlijks meer dan € 1 miljard.

Kanalisatie en angst voor online casino zonder Cruks

Gokreclames maken het eenvoudig voor spelers om het legale aanbod te vinden en een algeheel reclameverbod is daarom reden voor bezorgdheid met betrekking tot de kanalisatie. Minister Weerwind had aanvankelijk angst dat een verbod op reclames de weg naar de legale casino’s zou versperren en dat, wanneer er geen reclame meer gemaakt mogen worden, mensen vaker voor casino’s zonder Cruks zouden kiezen i.p.v. casino’s met een Nederlandse vergunning.

Het voorgestelde verbod kwam er op aandringen van de maatschappij toch en werd positief onthaald door de Raad voor de Volksgezondheid, de Nationale Kansspelautoriteit en De Nederlandsche Bank, die allemaal geloven dat het een cruciale stap voorwaarts kan zijn in de aanpak van gokverslaving.

Casino’s zonder Cruks blijven echter onverminderd reclame maken en winnen nog steeds aan terrein in de online gokmarkt. Bij het Cruks uitschrijven is niet mogelijk, waardoor probleemgokkers vaak uit wanhoop het Cruks register omzeilen en bij buitenlandse casino’s zonder vergunning doorspelen, met alle gevolgen van dien. Zolang gokken zonder Cruks mogelijk is, blijft er druk liggen op de kanalisatie naar het legale aanbod. In hoeverre gerichte reclame hierbij kan helpen is nog niet aangetoond.

Advies Raad van State op verbod ongerichte reclame

De Raad van State heeft onlangs het verbod op ongericht reclame onder de loep genomen en heeft aangegeven dat er nog onduidelijkheid bestaat met betrekking tot de uitvoering van het verbod. De afdeling advisering constateert dat verschillende onderdelen van het ontwerpbesluit onvoldoende zijn uitgewerkt en dat dit gevolgen heeft voor de handhaafbaarheid en uitvoerbaarheid van het verbod. In de publicatie van de Raad van State staat:

‘‘Zo is onvoldoende duidelijk wat wordt verstaan onder de ‘aantoonbare maatregelen’ waarmee moet worden voorkomen dat internetreclame onder de aandacht komt van kwetsbare groepen. Dit maakt het voor de toezichthouder en aanbieders van online kansspelen lastig om te bepalen wat de regering van hen verwacht.’’

De regering zou bovendien nog onvoldoende hebben uitgewerkt hoe het omzeilen van het verbod, door bijvoorbeeld sluikreclame, kan worden voorkomen. In 2024 zal de legalisering van online gokken worden geëvalueerd. Er zou dan meer inzicht moeten zijn in de gevolgen van de legalisering en de Raad van State adviseert dat er op dat moment ook wordt gekeken naar de ervaringen omtrent de toepasbaarheid en implementatie van het reclameverbod.