19 januari 2015

Wie heeft nu de zeggenschap over uw bedrijf na uw overlijden?

Veel ondernemers hebben een zogenaamde Stichting Administratiekantoor (STAK) boven hun B.V. De STAK heeft dan de zeggenschap over de aandelen en het economisch belang zit bij de certificaathouders. Tot zijn overlijden is de ondernemer meestal de enige bestuurder; per saldo heeft hij dan de zeggenschap (als bestuurder) en het economisch belang (als certificaathouder), net als in het geval hij direct aandelen heeft. 

In de statuten van de STAK wordt bepaald wie tot opvolgende bestuurders worden benoemd na het overlijden van de ondernemer. Vaak wordt bepaald dat na zijn overlijden het bestuur uit drie personen bestaat: de echtgenote van de ondernemer, iemand namens het bedrijf (bijvoorbeeld de nieuwe directeur) en een onafhankelijke derde. Deze onafhankelijke derde is nogal eens de oude huisaccountant, de notaris of een andere adviseur. 

Wat we meer dan eens meemaken, is dat de echtgenote tot het moment van overlijden van de directeur-grootaandeelhouder niet of nauwelijks inhoudelijk betrokken is bij het reilen en zeilen van het bedrijf. Totdat ze na het overlijden ineens met twee andere bestuurders in de STAK zit en mee moet beslissen over aandeelhoudersbesluiten. Ook zien we met enige regelmaat dat de onafhankelijke bestuurder, als het moment daar is, niet meer staat te trappelen om deze functie te vervullen. Voor of door hem wordt dan een ander voorgedragen die de ondernemer mogelijk niet gekend heeft. Deze bestuurder gaat wel aandeelhoudersbeslissingen nemen over uw bedrijf. Helaas maken we dan ook mee dat de twee bestuurders de echtgenote in feite buiten spel zetten, of dat zij zich laat overrulen, omdat zij nog nauwelijks kennis heeft van of ervaring heeft met het bedrijf. Dit kan tot enorme spanning leiden, die de verhoudingen doorgaans niet ten goede komt. 

Het horrorscenario is dat de erfgenamen certificaten van aandelen hebben, maar per saldo geen dividend krijgen, niets te vertellen hebben omdat de echtgenote wordt overruled en het bestuur van de STAK beslissingen neemt waarover u zich in uw graf zou omdraaien (en deze bestuurders hiervoor ook nog flinke rekeningen sturen).

Hoe moet het dan wel? Voorafgaand aan de certificering is een belangrijke vraag of u wilt dat uw echtgenote wordt geadviseerd, dan wel dat zij overruled kan worden in het bestuur. Is dit laatste uw wens, dan is een STAK een goed middel. Wilt u dat uw echtgenote en andere erfgenamen worden geadviseerd, dan kan bijvoorbeeld een (informele) Raad van Advies worden ingericht. 

In vrijwel alle situaties geldt dat een goede voorbereiding het halve werk is. Betrek uw echtgenote bij het bedrijf en informeer haar over belangrijke zaken. Als zij na uw overlijden een rol krijgt, kan ze daar maar beter goed op voorbereid zijn. Een ander belangrijk punt is dat de toekomstige bestuurders elkaar kennen en vertrouwen. Het is belangrijk dat deze personen, elkaar en u periodiek spreken. Als de verhoudingen goed zijn, is er vaak meer begrip. Bovendien worden zij zo weer geconfronteerd met deze rol; mochten zij daar bij nader inzien geen interesse meer in hebben, dan kunt u tijdig een oplossing zoeken. Bovendien leren zij zo het bedrijf beter kennen en uw beslissingen begrijpen

Een ander belangrijk punt om over na te denken is hoe lang de STAK moet blijven bestaan. Bijvoorbeeld tot het moment dat de kinderen een bepaalde leeftijd hebben, de echtgenote voldoende is ingewerkt om het alleen te gaan doen? Of bijvoorbeeld tot het moment dat de onderneming is verkocht. Als hiervoor niets geregeld is, kan het lastig zijn om de decertificering te realiseren.

Kortom hoe u het regelt, is aan u en uw erfgenamen. Er zijn verschillende mogelijkheden denkbaar. Wel is het belangrijk dat u hier met enig regelmaat over nadenkt. De situatie kan immers veranderen. Als uw erven en het opvolgend bestuur maar zijn voorbereid!